سیم افشان چیست ( کابل افشان چیست ) ؟
همانطور که پیش تر گفته شد، سیم و کابل با هم متفاوت هستند اما مفهوم افشان بودن در مورد هر دو صدق می کند. هرگاه قطر هر رشته از رشته های داخلی کابل بین 0.25 تا 0.5 میلی متر باشد. و از مجموع این هادی ها در کنار هم سطح مقطع مورد نظر ما ساخته شود. به این نوع هادی افشان می گویند. به عنوان مثال از کنار هم قرار گرفتن 30 هادی با قطر 0.25 میلی متر در کنار هم ( با یک لایه روکش دور آن ها -عایق )، یک سیم افشان با سطح مقطع نامی 1.5 میلی متر مربع ساخته خواهد شد. البته همانطور که گفته شد، این مفهوم در مورد کابل افشان نیز صادق است، به عنوان مثال از قرار گیری 765 هادی با قطر 0.5 میلی متر مربع در کنار هم ( با دو لایه روکش – عایق – ژاکت )، یک کابل افشان با سطح مقطع نامی 150 میلی متر مربع ساخته خواهد شد. بخش اول جدول پیوست که نمایانگر سیم افشان ( یا کابل افشان ) است، این مطلب را به وضوح نشان داده است.
سیم مفتولی چیست
برعکس مورد اول، از آنجایی که هادی مفتولی معمولا تا سایز 10 ( سطح مقطع 10 میلی متر مربع ) مورد استفاده قرار می گیرد. در بیشتر مواقع تک روکشه بوده و به همین دلیل اسم سیم به آن اطلاق می شود ( کابل دو روکش عایق و ژاکت را با هم دارد.). سیم مفتولی تنها از یک رشته تشکیل شده است ( مغز تمام مسی یا آلمینیوم ) و مانند سیم افشان رشته رشته نمی باشد. همانطور که در بخش دوم از جدول پیوست مشخص است، قطر مفتول تک رشته براساس سایز سیم از 1.13 میلی متر (برای سیم سایز 1 ) تا 3.57 میلی متر ( برای سیم سایز 10 ) متغیر است، به علت خشکی زیاد از حد و عدم قوس پذیری مفتول و مواردی دیگر، معمولا برای مقاطع بالاتر (سطح مقطع بالاتر از 10 میلی متر مربع ) از این نوع سیم استفاده نمی گردد.
سیم یا کابل نیمه افشان چیست
برای سطح مقطع های بالاتر از 6 میلی متر مربع که به علت پاره ای از موارد نمی خواهیم از سیم افشان استفاده کنیم. گونه ای دیگر از هادی به نام سیم نیمه افشان ( یا کابل نیمه افشان ) وجود دارد. سیم نیمه افشان ( یا کابل ) در واقع تک رشته نبوده و از مجموعه از مفتول های تابیده شده در هم تشکیل شده است. به همین دلیل این گروه از سیم ها را می توان در دسته ای مابین افشان و مفتولی دسته بندی نمود. حداقل قطر مفتول های تابیده شده در کابل نیمه افشان ( یا سیم ) از 1.04 برای سایز 6 شروع شده و تا 2.85 برای سایز 400 متغیر است. ( این مورد در سیم یا کابل افشان بین 0.25 تا 0.5 میلی متر مربع می باشد. ). به عنوان مثال یک سیم با سطح مقطع 35mm2 در نوع نیمه افشان از 7 رشته با قطر 2.52 میلی متر ساخته شده است ( به عنوان یک استثنا، سایز 35 را می توان از تاباندن 19 رشته با قطر 1.53 نیز به دست آورد. ) این در حالی است که برای ساخت همین سایز از نوع افشان به 278 رشته با قطر 0.4 میلی متر نیاز می باشد. اطلاعات کامل تر از نحوه آرایش سیم های مفتولی ( یا کابل ) تک رشته، در بخش سوم از جدول پیوست، قابل مشاهده می باشد. ( به سیم و کابل های چند رشته در جدول اشاره نشده است. )
- سیم و کابل افشان
- سیم و کابل مفتولی
- سیم و کابل نیمه افشان
| سطح مقطع هادی | تعداد رشته ضرب در قطر هر رشته تابیده شده |
|---|---|
| میلی متر مربع (mm2) | میلی متر (mm) |
| 1.5 | 30×0.25 |
| 2.5 | 50×0.25 |
| 4 | 56×0.30 |
| 6 | 84×0.30 |
| 10 | 79×0.40 |
| 16 | 127×0.4 |
| 25 | 199×0.4 |
| 35 | 278×0.40 |
| 50 | 398×0.40 |
| 70 | 357×0.50 |
| 95 | 484×0.50 |
| 120 | 612×0.50 |
| 150 | 765×0.50 |
| 185 | 943×0.50 |
| 240 | 1224×0.50 |
سیم و کابل های شرکت ساتم الکتریک ، می تواند براساس استاندارد های VDE و BS نیز تولید گردند.
چند نکته در مورد سیم و کابل افشان، نیمه افشان و مفتولی
حال که سیم های ( یا کابل ) افشان، نیمه افشان و مفتولی را مورد بررسی قرار دادیم. برای فهم کامل تر موضوع ذکر چند نکته خالی از لطف نیست.
سیم خشک، زمینی یا انعطاف پذیر به چه معنی هستند ؟
همانطور که در بالا گفته شد. برای سایز های تا 10 میلی متر مربع، سیم ها به دو صورت سیم افشان و سیم مفتولی و سیم های با سایز های 10 به بالا از نوع افشان و نیمه افشان می باشند. ( سایز 6 هم دارای نوع مفتولی، افشان و هم نوع نیمه افشان می باشد.) سیم های افشان ( یا کابل های افشان ) در مقایسه با دو گروه دیگر به دلیل تعداد رشته هایی بالا با قطر کمتر دارای انعطاف پذیری بالاتری می باشند به همین دلیل به آن های سیم انعطاف پذیر و به دو گروه دیگر ( سیم مفتولی و سیم و کابل نیمه افشان ) خشک می گویند. علاوه بر این به علت آن که معمولا در کابل های دفنی در زمین ( یا خوابانده شده در ترنچ ها ) نیاز به انعطاف پذیری بالا مانند کابل های نصب شده در سینی، لدر و لوله کاندوئیت نبوده و همینطور به علت اندک قیمت کمتر آن ها نسبت به کابل های افشان (البته این مورد همواره صادق نیست.) ترجیح بر آن است تا در موارد دفنی از کابل های مفتولی و نیمه افشان نظیر NYY ، NYRY و … استفاده گردد، به همین دلیل در اصلاح به کابل های مفتولی و نیمه افشان، کابل زمینی نیز می گویند. ( برای مشاهده معنا انواع کدگذاری سیم و کابل قدرت به زبان انگلیسی، اینجا کلیک کنید. )
سیم افشان به انگلیسی چی میشه ؟ سیم مفتولی و نیمه افشان چی ؟
شاید مواردی از این دست بارها برای شما جای سوال بوده :
- سیم مفتولی به انگلیسی چی میشه ؟
- سیم و کابل زمینی به انگلیسی چی میشن ؟
- NYY یعنی چی؟
- NYMHY , NYAF یعنی چی ؟
علامت اختصاری کابل افشان
شاید در کوتاه ترین جواب ممکن بشه گفت : هر وقت عبارات AF یا MH وسط حروف اختصاری یک کابل قدرت اومدن کابل از نوع افشان (نظیر سیم افشان با عایق پی وی سی NYAF یا کابل افشان با عایق و ژاکت PVC به نام NYMHY ) و در غیر اینصورت بسته به سایز در سایز های کمتر از 10 ( بغیر از 6 ) از نوع مفتول و بالاتر از 6 ( بغیر از 10 ) از نوع نیمه افشان. ( همانطور که گفته شد، سایزهای 6 و 10 در سه نوع مفتول، نیمه افشان و افشان موجود هستند.) – شایان ذکر است در توضیحات انگلیسی برای کابل و سیم افشان و نیمه افشان به طور یکسان از واژه flexible استفاده می شود.
اما جواب فوق یک جواب کاملا پیش پا افتاده و تقریبا غیرفنی است، و این بدان علت است که به سایر بخش ها، نظیر عایق، نوع هادی (گرد یا سکتور) ، آرمور، شیلد، اسکرین، سطح ولتاژ و … در کابل اشاره ای نشده است.
نحوه محاسبه سطح مقطع هر کابل با دانستن تعداد و قطر هر هادی
یک نکته ساده دیگه که شاید فکر بعضی ها رو به خودش مشغول کرده نحوه محاسبه سطح مقطع کابل های قدرت با استفاده از جداول ارائه شدست ! خیلی سادست، برای بدست آوردن مساحت کل مفید یک کابل قدرت، تعداد رشته ها رو ضرب در مساحت هر رشته می کنیم. چون رشته های ما از قرار گیری دایره هایی کنار هم تشکیل شدند پس در واقع مساحت مقطع یک رشته ضرب در تعداد رشته ها، مساحت مقطع رو به ما خواهد داد. ( r شعاع دایره، d قطر دایره، Π = 3.14 ،مساحت دایره = (2)^Π×r یا (2)^Π×1/4×d )
به عنوان مثال کابل مفتولی ( زمینی ) با سطح مقطع 120 میلی متر مربع از 37 رشته با قطر 2.03 میلی متر ساخته شده. طبق رابطه ارائه شده، سطح مقطع این کابل از رابطه زیر محاسه می گردد.
که در واقع در صورتی که قطر رشته تا سه رقم اعشار یعنی 2.032 را در رابطه قرار دهیم دقیقا برابر 120 میلی متر مربع خواهد شد. شایان ذکر است جداول فوق تنها چند نمونه از انواع کابل های تولیدی ساتم الکتریک می باشد. که قطر و تعداد رشته ها براساس استانداردهای ISIRI (607) 01 02 ، BS 6004 ، IEC 227 می باشد. در صورت نیاز کارفرمای محترم به تولید سیم و کابل ها براساس استانداردهای VDE و BS ،ساتم الکتریک هیچ گونه محدودیتی برای تولید محصولات مورد درخواست کافرمای محترم نخواهد داشت ، این موارد در انتها، در دیتا شیت های Data Sheet تهیه شده از سوی تولید کننده ارائه خواهد شد. (توصیه : قبل از آن که خرید سیم افشان، مفتولی و نیمه افشان از بک شرکت را قطعی کنید. با درخواست دیتاشیت از آن شرکت مطمئن شوید که درخواست شما با محصول ارائه شده توسط آن شرکت از نظر جنس عایق، رنگ و سایر موارد یکی می باشد.)
تشخیص کیفیت کابل مفتولی، افشان، نیمه افشان
شاید یکی از موارد مدنظر بیشتر افراد در خرید سیم و کابل، کیفیت آن در کنار قیمت آن کابل می باشد. اما نکته قابل تامل در مورد سیم و کابل آن است که قیمت سیم و کابل افشان، مفتولی و نیمه افشان، علاوه بر برند آن تابعی مستقیم از مواد به کار رفته در آن، ضخامت هادی و یکپارچگی مواد نسبت به مرکز سیم می باشد. ( پخش یکنواخت عایق و سایر لایه های به دور هادی مسی یا آلمینیومی – به بیان ساده تر، ضخامت لایه ها در اطراف هادی در همه طرف کابل در همه لایه ها به یک اندازه باشد. ) شاید کیفیت مواد عایقی و سایر لایه ها و همچنین درصد خلوص مس به کاررفته به این راحتی ها قابل اندازه گیری نباشد. اما در تشخیص کیفیت یک کابل، یکی از موارد بالا به راحتی قابل اندازه گیری بوده و آن سطح مقطع هادی سیم و کابل مورد نظر است.
چگونه سطح مقطع واقعی یک کابل را تشخیص دهیم ؟
کولیس ! قطر رشته های هادی مورد نظر ( سیم افشان، سیم مفتولی و … ) را به وسیله یک کولیس دقیق اندازه گیری کنید ( برای مثال 10 تا را اندازه گیری کنید، اعداد را با هم جمع و تقسیم بر 10 کنید. ) با این کار عدد به دست آمده برای هر رشته با دقت مطلوبی محاسبه شده است. ( البته در صورت خوب بودن کابل بعید است قطر ها با هم تفاوت خاصی کنند. ) حال با شمردن تعداد رشته ها و با استفاده از روش گفته شده در بالا برای محاسبه سطح مقطع، سطح مقطع سیم و کابل های افشان، نیمه افشان و مفتولی را محاسبه کنید. در زیر یک کابل 2 در 1.5 مفتولی شرکت ساتم الکتریک به نمایش در آمده است، قطر هر رشته طبق جدول استاندارد باید 1.38 میلی متر باشد. که همانطور که مشاهده می کنید، این عدد برای هر دو رشته 1.41 میلی متر بوده که بالاتر از سطح استاندارد و نشان دهنده کیفیت بالای کابل مورد بررسی می باشد.